RÓŻA ZAMOYSKA

(1913-1976)

Patron szkoły to osoba, której działalność i postawa może stanowić wzór osobowy dla dzieci i młodzieży. To osoba, która inspiruje, stanowi autorytet, cieszy się szacunkiem i uznaniem w opinii społecznej, może być życiowym przewodnikiem.

Róża Zamoyska, nazywana „Aniołem Dobroci”, to niewątpliwie jedna z najpiękniejszych postaci kobiecych w historii Polski. Jej wspaniała, pełna poświęcenia i oddania działalność wiąże się z najtragiczniejszą kartą w dziejach Polski - II wojną światową.

Róża Zamoyska urodziła się 3 czerwca 1913 roku jako córka Andrzeja i Wandy z Czetwertyńskich. Pochodziła z rodziny ziemiańskiej o patriotycznych tradycjach. Przodkowie ze strony ojca znani byli ze swej nieugiętej postawy wobec zaborców w obronie tego, co polskie.  Rodzina matki Róży to ziemianie, ludzie ofiarnie niosący samarytańską pomoc potrzebującym. W czasie II wojny światowej założyli rodzinną fundację szpitalną na terenie Milanowa. Ojciec Róży Zamoyskiej został aresztowany przez gestapo za to, że nie chciał ujawnić miejsca schronienia poszukiwanych przez Niemców pracowników. Zginął w Oświęcimiu w 1941 roku.

Róża Zamoyska w 1931 roku ukończyła Gimnazjum Sióstr Urszulanek w Poznaniu, następnie dwa lata uczyła się w Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Chyliczkach, po czym wyjechała do Rzymu, gdzie studiowała historię sztuki. Po powrocie do kraju w 1935 roku przeszła kurs pogotowia sanitarnego w ramach PCK z półroczną praktyką w Ujazdowskim Szpitalu Wojskowym. W 1938 roku wyszła za mąż za Jana Zamoyskiego, przyszłego XVI ordynata. Po wybuchu wojny i mobilizacji męża organizowała w ordynacji pomoc dla uciekinierów z zachodniej Polski. Jan Zamoyski po demobilizacji wrócił do swego majątku i wraz z żoną byli współzałożycielami Komitetu Opieki nad Ofiarami Wojny. Jan Zamoyski, działający w Radzie Głównej Opiekuńczej, wystarał się o zezwolenie na dowóz do obozu w Zwierzyńcu chleba, mleka i zupy. Przygotowaniem i realizacją tego zajmowała się Róża, codziennie przekraczając bramy obozu. Widząc tragiczny los dzieci przetrzymywanych w obozie, Zamoyscy wystarali się u szefa SS dystryktu lubelskiego o zgodę na przeniesienie najmłodszych dzieci do ochronki i szpitala w Zwierzyńcu. Zajmowali się jego utrzymaniem i prowadzeniem. Uratowali w ten sposób około 480 dzieci

Powojenne losy Róży Zamoyskiej także nie były łatwe. W 1944 roku Zamoyscy opuścili Zwierzyniec, zamieszkali w Krakowie, potem w Sopocie. Po aresztowaniu Jana przez władze komunistyczne Róża sama musiała dbać o utrzymanie rodziny. Pracowała jako pielęgniarka i prowadziła z matką kiosk warzywny. Po ośmiu latach mąż został zwolniony i powoli losy rodziny się ustabilizowały. W 1976 roku Róża Zamoyska zginęła w wypadku autobusu miejskiego. Pochowano ją na Powązkach. W 2003 roku jej trumnę przeniesiono do katedry zamojskiej i złożono w krypcie obok zmarłego w 2002 roku męża.

Niezłomna postawa ordynatowej, jej upór w dążeniu do obranego celu, a jednocześnie niezmierna czułość i wrażliwość na ludzkie cierpienie, połączona z samarytańskim oddaniem, zapewniła jej trwałe miejsce w historii Polski.

Róża Zamoyska, będąc piękną kobietą, pozostała w ludzkiej pamięci przede wszystkim jako piękny człowiek, ujmujący wszystkich swoim wdziękiem, łagodnością, przystępnością i życzliwym podejściem do ludzi.

Miłość, dobroć, patriotyzm, odwaga, wytrwałość, pracowitość i poświęcenie dla drugiego człowieka to wartości, które reprezentowała Róża Zamoyska. Jej działalność i postawa z pewnością mogą stanowić wzór do naśladowania dla całej społeczności szkolnej.

Nietrudno przejść przez życie, gdy wszystko sprzyja,

ale iść po trudnej drodze i nie upaść, dźwigać ciężar życia, a nie ugiąć się,

mieć oczy pełne łez, a ludziom pokazywać czoło pogodne – to zasługa i moc.

Taka była Róża Zamoyska, takim było Jej życie.

 /Halina Matławska/